Vinnsla stafrænna mynda

Photoshopaðar konur í tískublöðum eru til þess fallnar að skapa vanlíðan hjá konum sem aldrei geta náð útliti þessara ofurkvenna. Umræða um þetta hefur kastað rýrð á myndvinnsluforrit eins og Photoshop.

Mynd er alltaf mynd en ekki raunveruleikinn. Það sem myndavél skráir er aldrei það sem við sjáum. Myndavélin hefur ýmsar takmarkanir og einnig þeir miðlar sem koma myndinni fyrir okkar sjónir.

Í fyrsta lagi er mynd yfirleitt tvívídd.

Í öðru lagi er mynd aðeins smá gluggi inn í stærra samhengi. Með því að velja rammann rétt er hægt að gefa mjög villandi mynd af því sem var fyrir framan okkur. Menn eru t.d. hvattir til að beina myndavélinni þannig að ljósastaurar sjáist ekki. Þetta gefur komandi kynslóðum alveg ranga mynd af umhverfi okkar.

Í þriðja lagi vinnur heilinn úr myndinni sem við sjáum og breytir henni án þess að við verðum vör við það. Sjálfvirkni myndavélar reynir að líkja eftir þessu en nær því sjaldan alveg.

Verk ljósmyndarans getur verið margslungið. Fréttamaður hefur það verkefni að skila sem sannastri mynd af myndefninu. Aðrir reyna að skila þeim áhrifum sem myndefnið hafði á þá eða þeim áhrifum sem sá sem er verið að taka myndina af/fyrir vill sjá. Í síðara tilfellinu er  myndvinnsluforrit mikilvægur þáttur.

 

Ljósmyndarar hafa lært ýmsar aðferðir til að líkja betur eftir því sem við sjáum.

 Til að líkja eftir þrívídd í tvívíðri mynd í landslagsmyndum er gjarnan haft eitthvað bæði í forgrunni og bakgrunni. Þannig skynjum við dýpt í myndinni þó ekki sé um þrívídd að ræða.

Eitt af því sem heilinn aðlagar miðað við aðstæður er ljósliturinn. Mismunandi ljós sem við skynjum allt sem hvítt ljós hefur misjafnan lit. Mismunandi perur hafa misjafnan lit og sólin hefur misjafnan lit eftir á hvaða tíma dagsins það er. Heilinn aðlagar okkur svo að breytingum að við finnum fyrst fyrir breytingu á lit sólarljóssins þegar sólin er að setjast eða koma upp.

Myndavélin greinir ljóslitinn og aðlagar myndin eftir því. Þetta er kallað hvítjöfnun og má bæði gera sjálfvirkt og með því að stilla myndavélina eftir fyrirfram gefnum stöðlum eða eftir hvítum fleti í því ljósi sem myndin verður síðan tekin í.

Heilinn skerpir myndina og eykur andstæður milli ljóss og skugga. Þetta reynir sjálfvirkni myndavéla að gera líka.

Þeir sem ætla ná langt í skapandi ljósmyndun hafna sjálfvirkni myndavéla. Ég miða það sem eftir er af þessu bloggi við þá.

Flestar betri myndavélar eru þannig að í stað þess að láta vélina sjá um vinnslu myndarinnar eftir einhverjum meðaltals sjónarmiðum getur maður tekið hana óunna eða hrá út úr myndavélinni og unnið hana í myndvinnsluforritum.

Kostir þess að gera þetta eru þeir að maður velur sjálfur hvaða atriðum er fórnað fyrir meiri andstæður í myndinni og hverju er haldið. Menn geta valið hvar andstæðurnar eru mestar á birtuskalanum eða í hvaða hluta myndarinnar. Í hrámynd eru frá upphafi vinnslunnar mun meiri upplýsingar til að vinna úr. Þannig er hægt að ná atriðum úr hrámynd sem tapast myndu sem oflýst eða vanlýst ef myndavélin sæi um myndina. Meiri upplýsingar þýða líka að meiri möguleikar eru á því að ná kontrast (mismunur í birtu þar sem mikil kontrast þýðir miklar andstæður) í miðjum birtuskalanum án þess að tapa of miklu annars staðar.

 Við vinnslu er myndin einnig pökkuð þ.e. gerð fyrirferðarminni á gagnadiski og við þá pökkun er kastað út upplýsingum.

Ókostir hrámynda eru þeir að þær taka meira pláss og þær þarf að vinna eftir á til þess að þær líti eins vel út og fullunnar myndir úr myndavél.

Hægt er að láta forrit vinna sjálfvirkt á hópi mynda þannig að fyrirhöfnin þarf ekki að vera mikil. Gagnapláss eru alltaf að verða ódýrari og ódýrari og því skiptir stærð mynda mun minna máli en áður.

Hrámyndir eru eins og filmur voru áður fyrir. Þær breytast ekkert jafnvel þó þær séu unnar. Myndir sem unnar eru í myndavél eru yfirleitt á forminu Jpeg (skammstöfun fyrir sameiginlegt átak í stöðlun). þegar Jpeg mynd er breytt eru breytingarnar á sjálfri myndinni. Þegar hrámynd er breytt þá eru breytingarnar settar í sérstaka skrá sem kemur til framkvæmda við birtingu myndarinnar eða flutningi hennar í annað format. þegar myndin er flutt í annað format verða til tvær myndir þ.e. upphaflega hrámyndin sem auðkennd er með endingu sem eru mismunandi eftir myndavélagerðum og nýrri mynd sem hefur t.d. endinguna jpeg. Fleiri form eru til hvert með sína endingu en jpeg er enn það algengasta.

Niðurstaða.

Myndavél sýnir ekki hlutina eins og við skynjum þá. Annað hvort aðlögum við myndina eftir á að því sem við sjáum eða látum sjálfvirkni myndavélar sjá um það. Ef menn gera það sjálfir geta þeir valið hvað er aðalatriði myndarinnar og náð mun meiru út úr myndinni en ella.

Í næstu færslu skulum við skoða myndvinnsluforrit.