Kontrast og kúrvur.

Ef maður tekur hrámynd og skoðar hana beint úr myndvélinni fær maður myndina nokkurn vegin eins og myndavélin sér hana. Myndin er alls ekki eins og við upplifðu umhverfið. 

 

Jafnvel þó við sleppum þrívíddinni sem flestir sjá en myndavélin sér yfirleitt ekki þá er samt mikill munur á því sem við upplifðum og það sem myndavélin skráði. Af hverju?

 

Það eru ýmsir þættir sem hafa áhrif en stærsti þátturinn er vinnsla heilans. Myndin sem við upplifun og teljum okkur sjá er unnin mynd í forriti sem mótast hefur frá því að fyrstu ljósskynjunarfrumur jarðarinnar sáu "dagsins ljós" 

 

Þrátt fyrir alla siðmenningu erum við í grunninn dýr sem hefur þurft að bjarga sér í náttúrunni. Heilinn skerpir andstæður milli ljóss og skugga til þess að greina lífverur sem reyndu að fela sig í með litamynstri eða því um líku.  Það er okkur eðlilegt að sjá slíkar anstæður og það hefur mótað fegurðarsmekk okkar. Okkur þykir þannig ekki mikið varið í myndir sem hafa ekki þessar anstæður. Þegar við vistum í Jpeg þá hefur myndavélin séð um að auka kontrast (andstæður) en það er þarf ekki endilega að vera á þeim stöðum þar sem við viljum hafa hann.

 

Þá er geta augans til að skrá misjafna birtu meiri heldur en við sjáum almennt í myndum. Bæði er skynfærið öflugt og einnig það að við setjum saman myndina í huga okkar úr mörgum myndum og getum breytt ljósopi augans á milli.

 

Þó augu okkar séu e.t.v. keimlík þá er þessi heilavinnsla persónubundinn og fegurðarsmekkur okkar einnig. Það er t.d. sagt að þeir sem lesa í aðra átt en við eigum að venjast sjá myndir öðruvísi en við.

Við lesum myndir frá vinstri til hægri. Mikilvægt er að loka ekki fyrir lesturinn á þeirri leið. Prófið að taka mynd og varpa henni þannig að vinstri hliðin verðu að þeirri hægri og öfugt. Upplifunin breytist algjörlega.

 

Kontrast fæst með því að mikill munur er milli birtustiga. Ef kontrastlítilli mynd er breytt í svart hvíta verður hún mis grá. Það vantar í hana kol svart og skjanna hvítt. Þegar ég fjallaði um histógram hér á undan benti ég m.a. á stillingar sem heita level. Sú stilling leyfir að færa sleða frá jaðri birtuskalans að þeim punktum á histógraminu sem næstir eru jaðrinum. Með því segir maður að þeir punktar eigi að vera alveg svartir eða alveg hvítir. Með því eykur maður heildar kontrast myndarinnar.

 

Í þessum pissli ætla ég að sýna ykkur hvernig maður getur aukið kontrast á ákveðnu bili inn í myndinni með kúrvum.  

 

 

 Á þessari mynd sjáið þið kúrvustillinguna eða curves. Ef við rifjum upp það sem sagt var um histogram. Það er graf yfir ljósmagn í myndinni. Á grafið er skráður fjöldi punkta með sömu birtu. Hæð grafsins segir til um fjölda pixla af ákveðinni birtu og lárétti ásinn sýnir hvað birtan er mikil frá svörtu á vinstri síðu að hvítu á þeirri hægri. Histógram fyrir mynd i snjó sýndi alla punktana hægra megin við miðju og mynd af kolabyng myndi hafa flesta punktana vinstra megin. 

Kúrvustillingin hefur skálínu frá neðsta neðra horni vinstra megin að hægra horni að ofan og á hún að sýna jafna dreifingu á birtu. Ef maður eykur hallan á þessari línu á ákveðnu bili þá aukast andstæður á því bili en maður verður þá að minnka þær á öðrum bilum í staðinn. Sjálfvirkur búnaður forrita býr til S kúrvu þ.e. eykur kontrast í miðjunni en minnkar hann í jöðrunum. S kúrva er gerð þannig að tekinn er punktur stuttu frá vinstra jaðri og hann lækkaður og á móti er tekinn punktur stuttu frá hægri hlið og hann hækkaður þar til birta í myndinni verður rétt.

 

Sjáið myndina S kúrva. Hægt er að vinna sjálfstætt með einstaka hluta skalans og búa til andstæður á einhverju bili í skuggum, háljósum eða í miðjunni. Maður verður að gæta þess að minnkaðar andstæður á móti á öðrum sem hafa meiri andstæður  komi ekki illa út.  

Í Lightroom eru sleðar sem gera svipaða hluti. Það er mjög gott að skoða histógramið á meðan þeir eru dregnir til. Sumir vinna á hluta grafsins meðan aðrir vinna á heildinni. Mjög mikil breyting varð á því hvernig þeir vinna að ég held á milli útgáfu 3 og 4 frekar en á milli 4 og 5.

Þessi mynd er úr photoshop CC. Ef grant er skoðað sést hendi rétt neðan við grafið vinstra megin. Örvar vísa upp og niður. Ef maður velur þetta tól þá getur maður breytt birtu í einstökum punkti. Þessi aðgerð hefur áhrif á alla jafn bjarta punkta og dreifa verður breytingunni á næstu punkta. Aðgerðin þynnist út að næsta punkti sem valin er. Ýmsir aðri möguleikar eru í þessri einu mynd en nú er komið nóg í bili